EEEren helburua zen Aduana-Batasuna sortzea eta pertsonen, zerbitzuen, kapitalen eta merkantzien zirkulazio askerako Merkatu Bateratua eratzea. CEEAren kasuan, helburua estatu kideetan industria nuklearraren garapena bultzatzea zen, hornikuntza bermatu ahal izateko. Ordutik, Kontinente Zaharra asko aldatu da, funtsezko elementu batzuk ia osorik mantentzen diren arren.

Erromako Itunak, zeintzuen sorreraren hirurogeigarren urteurrena 2017an ospatu baitzen,  Europako norabide onaren mugarri nagusietako bat izan zen. EAJ-PNVren  aburuz, aldez aurretik  sortutako Europa batuaren ideia,europarren arteko beste gerra bat saihesteko  asmoz  piztu zena, urrats erabakigarri batekin gorpuztu zen une hartan, lidergo sendoa beharko zuena eta, zalantzarik gabe, egonkortasuna, garapena eta ongizatea ekarri zituena.

Dogma asko gainditu behar izan ziren baliabide ekonomiko estrategikoen kudeaketa mankomunatua abian jartzeko eta merkatu bateratuaren ideia bera proposatzeko. Bakearen, egonkortasunaren, oparotasunaren, demokraziaren, justiziaren eta elkartasunaren ikuspegitik ekimen honek izan zuen arrakasta itzelak europazale bihurtu zituen herritar asko.

Zoritxarrez, Europako proiektuaren lidergoa eta printzipioak gaur egun ez daude oso presente Batasunean, ezta Europako proiektuaren sortzaileak ere. EAJ-PNVk beti pentsatu du  Europak bide bat eskain dezakeela gure Herria, subjektu politiko gisa, nazio izan dadin beste nazioen artean.  Izan ere, CECAren edo Erromaren Tratatuak baino askoz lehenago, 1916an,  nazio-estatuen eklosio-aldi batean, Europan gure Herriarentzako espazioa aldarrikatu genuen.

30. hamarkadatik  aurrera federalismoaren aldeko apustua egin genuen, gure helburua lortzeko bide gisa. Testuinguru horretan, 1933an, bigarren Aberri Eguna antolatu zen 'Euzkadi, Europa' goiburupean. Bigarren Mundu Gerraren ondoren, 1947an, Nazioarteko Talde Berrien sortzaile gisa, eta handik urtebetera, Hagako Kongresuan, proposatu eta babestu genuen subiranotasunaren eta Estatuaren kontzeptuen erabateko eraldaketak baino ez  zigula bermatuko bakea, ongizatea eta Euskal Nazioa Europaren eraikuntzan parte hartzeko benetako aukera, kontinenteko gainerako nazioen maila berean. Aberri Eguna  ospatzetik oso gertu gauden honetan, ondo dator gogoratzea 1933an  aldarrikatu  genuen mezua, EAJ-PNVk proiektu europazalearekin duen konpromiso irmoa adierazten duena.

Denbora honetan guztian, gure Kontinentea aldatu egin da, munduko gainerako herrialdeak aldatu diren neurri berean. Aldaketa global baten aurrean gaude, Covid-19aren  ondorioz, eta  aldi berean beste fenomeno batzuk eman dira, hala nola finantza-krisia, biztanleria-mugimendu izugarriak eragiten dituen desberdintasunak, gizateriaren historian ia erreferentziarik ez dutenak. Hazkunde ekonomikoaren inguruko paradigma tradizionalak erortzen ari dira, eta erronka saihestezinei aurre egin behar diegu, hala nola klima-aldaketari eta beharrezko trantsizio ekologikoari. Pandemiak dakarzkigun erronkei aurre egingo badiegu, ezinbestekoa da Europako integrazio politiko handiagoa. Proiektu europar benetan federal batek baino ez du aukerarik erantzun koherente, gauzagarri eta eraginkorrak emateko, denboren  norabidea aldatzeko eta pertsonak ongizatea, askatasuna eta  etorkizuna bermatzeko politiken helburu bihurtzeko.

Horregatik, Europa batu eta indartsu bat aldarrikatu dugu beti. EB batuak , aldi berean boga egiteko gai izango denak, baino ez digu  lagunduko koronabirusaren pandemiak eragindako kalte ekonomiko eta sozialak konpontzen.

Batasuneko erakundeak planteatzen zaigun erronkaren neurriaren jakitun dira. Horregatik, Europako Batzordeak, Europako Parlamentuak eta EBko agintariek susperraldi plan bat adostu dute, krisitik ateratzeko bidea gidatuko duena eta Europa moderno eta iraunkorrago baterako oinarriak ezarriko dituena.

EBren epe luzerako aurrekontua, Next Generation EU funtsekin batera – Berreskurapena bultzatzeko aldi baterako tresna –, EBren aurrekontuaren bidez inoiz finantzatu den pizgarri-paketerik handiena izango da. Guztira, 1,8 bilioi euroko laguntza emango du Covid-19aren ondorengo Europa berreraikitzeko, ekologikoagoa, digitalagoa eta erresilienteagoa izango dena.

Ziurrenik, EBren erronkarik garrantzitsuenaren aurrean gaude, sorrerako lehenengo itunetatik. Europa osoak eta bere eskualdeek jokoan dute datozen urteetako etorkizuna. Zorionez, Nafarroa ondo kokatuta dago, abiapuntu ona dauka ; orain, gure potentziala baliatzen jakin behar dugu, funtsak lortzeko eta etorkizunean industriak eta espezializazio-arloak finkatzeko.

Gure erkidegoak Nafarroa Suspertu 2020-2023 Plana du, Covid-19ak ekarri duen krisiari aurre egiteko. Plan hori bat dator S3 Espezializazio adimenduneko Estrategiarekin, 2030erako Garapen Iraunkorreko Agendarekin, Europako Itun Berdearekin (EU Green Deal) eta Next Generation EU Europarako Berreskuratze Planarekin.

Erromako, Nafarroako eta EBko itunak egin zirenetik 64 urte igaro direnean, modernizatu egin behar dira, eta eredu berri horretaranzko igarobideari aurre egin: Ekonomia bidezko digitalizaziorantz eraldatu, trantsizio ekologikoa bizkortu, lurraldea egituratu eta gure bizikidetza-esparruan sakondu. Hori guztia administrazioen, enpresa-agenteen, ezagutza-agenteen eta gizarte-eragileen arteko lankidetza publiko-pribatuaren sustapenaren lidergotik abiatuta, eta kanpo-dimentsio argiarekin.

Estrategia horretan ondo sakontzea, modernizatzea, hobetzea, Nafarroako gizarteak eta, oro har, europarrak eskatzen diguten berrikuntza politikoaren, lidergoaren eta humanismoaren lurraldean mantenduko gaitu.

Estimulu pakete hori ondo ateratzea "Aita fundatzaileen" arrakastaren oinarriarekin aldera daiteke, Europa batu, egonkor eta baketsua lortzera begira, gaur egun inoiz baino gehiago behar baitu proiektu europarrak.

“Aita fundatzaile” deitzen ditugun horiek harro egongo lirateke gaur, Izaskun Bilbao Barandica  Europako Parlamentuko euskal diputatuak astero Nafarroako eta EAEko herritarren eta, oro har, Europa osoko herritarren interesen alde egiten duen lan eskerga ikusita, 1933ko Aberri Egun hartan gure aurrekoek  adierazi zuten irmotasun eta sinesmen europazale berberarekin egiten duena.

Egilea Andoni Serrano da, EAJ-PNVren Napar Buru Batzarreko burukide eta EBBren Kanpo Gaietarako Batzordeko kidea