Zaletasunei dagokienez, 2015etik ia ez ditu praktikatzen, kargu honek horretan oso zentratuta egotera bultzatzen nau, eta denbora gutxi ateratzen dut beste jarduera batzuetarako, aisialdi txikietarako, eta kito, hori da egia. Altsasun biztanleak finkatzeko kalitatezko zerbitzuak behar direla argi du eta "lehen mailako arretako arazoek ez dute laguntzen".

Galdera.- Nafarroako alkate gazteenetako bat zara, nola moldatzen zara gazteriaz eta politikaz?

Erantzuna.- Orain ez naiz gazteena, baina 2015ean egia da Zizur Nagusiko alkate Jon Gondanekin batera joan nintzela. 23 urterekin aurkeztu nintzen hauteskundeetara, eta 24 urterekin sartu nintzen alkate (ekainaren 4an bete nuen). 2015ean ez nuen inolako esperientziarik udal bateko udal-politikan, erronka handia zen.

G.- Zer dela eta sartu zara?

E.- Ni urte batzuetan Nafarroa Bairen tokiko batzarrean parte hartzetik nentorren, eta gero EAJ-PNVko militante gisa 2011tik, bide batez, pozik iaz 10 urte egin nituelako militante gisa. Zerk bultzatzen zaitu foro horietan parte hartzera? Zure herriaren alde lan egitea, zure jendearen alde bigarren maila batetik, ia gazterik ez zegoen foro batean lan egitea, hori horrela da, baina lagundu zidan urte askoko esperientzia zuen jende asko zegoela Udalean, eta horiek irakasten dizute, baina gaztetasuna falta zen, haietaz izan nuen ikaskuntzaren ondorioz 2015ean aurkeztea erabaki nuen.

G.- Zer balorazio egiten duzu udal-kudeaketari buruz orain arte, hauteskunde-deskontuan gaudenez gero?

E.- Nire ikuspuntutik, legegintzaldi hau lehenengoaren oso bestelakoa izan da, ziur aski udalbatzaren osaeragatik beragatik. Lehenengoan bost alderdi politiko geunden eta orain bi bakarrik.Guk 13 zinegotzitik 5 genituen lehen, eta horrek akordioak lortzera behartzen zintuen, desberdina zen. Eta agian, asko negoziatu behar bazenuen ere, dena banatuago zegoen, baita erantzukizunak ere. Esango dudan hori agian ez da oso ondo ulertzen, baina legegintzaldi honetan aurrekoan baino presio handiagoa sentitzen dut. 13 zinegotzitik 10 ditugu, dena Geroa Bairen taldea da, kudeaketa guztia alderdi baten esku dago, eta ni naiz alderdi horren burua, eta presio handiagoa sentitzen dut. Onerako eta txarrerako, dena zuretzat da, eta erantzukizun handiagoa sentitzen duzu. Abuztuan murgilduta egon arren, ez du oporretara joateko asmorik. "Familiarekiko eta lagunekiko deskonexio uneak ditut, gainerakoa udal jarduera da", gaineratu du. Zuzenbideko lizentziatura atera zuen NUPen, eta abokatutzan sartzeko masterra unibertsitate berean.

Zaletasunei dagokienez, 2015etik ia ez ditu praktikatzen, “karguak horretan oso zentratuta egotera bultzatzen nau, eta denbora gutxi ateratzen dut beste jarduera batzuetarako… Aisialdi tarte txiki batzuk, eta kito, horixe da egia”. Argi eta garbi du Altsasun biztanleak finkatzeko kalitatezko zerbitzuak behar direla eta "Lehen Mailako Arretako arazoek ez dute laguntzen".

G.- Nafarroako alkate gazteenetako bat zara, nola uztartzen dira gazteria eta politika?

E.- Orain ez naiz gazteena, baina 2015ean egia da Zizur Nagusiko alkate Jon Gondanekin batera gazteena izan nintzela. 23 urterekin aurkeztu nintzen hauteskundeetara, eta 24 urterekin sartu nintzen alkate (ekainaren 4an betetzen ditut urteak). 2015ean ez nuen inolako esperientziarik udal-politikan, erronka handia zen.

G.- Zer dela eta sartu zinen?

E.- Urte batzuetan Nafarroa Bairen tokiko batzarrean parte hartzen jardun nuen, eta gero EAJ-PNVko militante gisa 2011tik, bide batez, pozik iaz 10 urte egin nituelako militante gisa... Zerk bultzatzen zaitu foro horietan parte hartzera? Zure herriaren alde lan egitea, zure jendearen alde aritzea bigarren maila batetik, ia gazterik ez zegoen foro batean lan egitea, hori horrela da, baina lagundu zidan urte askoko esperientzia zuen jende asko zegoela Udalean, eta horiek irakasten dizute… baina gaztetasuna falta zen, haiekin izandako ikaskuntzaren ondorioz 2015ean aurkeztea erabaki nuen.

G.- Zer balorazio egiten duzu orain arteko udal-kudeaketari buruz, hauteskunde-deskontuan gaudenez gero?

E.- Nire iritziz, legegintzaldi hau lehenengoaren oso bestelakoa izan da, ziur aski udalbatzaren osaeragatik beragatik. Lehenengoan bost alderdi politiko izan ginen eta orain bi baizik ez. Guk 13 zinegotzitik 5 genituen lehen, eta horrek akordioak lortzera behartzen gintuen, desberdina zen. Eta agian, asko negoziatu behar bazen ere, dena banatuago zegoen, baita erantzukizunak ere. Esango dudan hau agian ez da oso ongi ulertuko, baina legegintzaldi honetan aurrekoan baino presio handiagoa sentitzen dut. 13 zinegotzitik 10 ditugu, dena Geroa Bairen taldea da, kudeaketa guztia alderdi baten esku dago, eta ni naiz alderdi horren burua, eta presio handiagoa sentitzen dut. Onerako eta txarrerako, dena norberarentzat da, eta norberak erantzukizun handiagoa sentitzen du.

Altsasun eta ziurrenik edozein administraziotan bi une daude legealdi honetan: bata pandemiaren aurrekoa da eta bestea ondorengoa. Okerrena 2020ko martxotik 2021eko bigarren erdialdera; hor pandemiak eta prebentziorako ezarritako neurriek dena baldintzatu zuten. Inflexio-puntu hori igarota, suspertzeko unean gaude orain, eta neurriak hartzeko gogo handiarekin.

G.- Bi legealdietako mugarri bat edo batzuk aukeratu behar izanez gero, zein hautatuko zenuke?

E.- Badira mugarriak arrastoa uzten dutenak eta jendeak oroitzen dituenak. Alde batetik, agerian jarriko nuke 2015etik hemen bizi izan dugun egonkortasun politikoa, aurreko urteetan ohikoa ez zena; urte batzuetan aurrekontuak maiatzean edo ekainean onartzen ziren edo ez ziren onartzen. Konposizio konplexu eta anitza zegoen, eta udalerriaren errealitate soziala islatzea positiboa izanik ere, horrek eguneroko kudeaketa zailtzen zuen. Egonkortasun politiko horren ondorioz, 2015. urteaz geroztik urtero onartu dira aurrekontuak, baita inbertsio handiak ere urtero; batzuk Udalak oso-osorik finantzatzen ditu, beste batzuk Toki Azpiegituren Planaren bidez (TAP). Orain TAP berria daukagu mahai gainean, inbertsio oso handiak jasotzen dituena.

Udalerriko Hirigintza Plangintza berria egitea oso garrantzitsua da, eta plan horren barruan, industria-lurzoru berria prestatzea. Fase aurreratuan gaude.

G.- Industria-lurzoru berria, garai hauetan oso garrantzitsua…

E.- Funtsezkoa da, Altsasu gustuko eremu geografikoa da, Nafarroako Gobernuari ere gustatzen zaio; halaxe adierazi dute. Gipuzkoatik datorren industria erakartzeko gunea izan daiteke. Izan ere, inguru mugakide erakargarri batean gaude.

G.- Nasuvinsaren bidez egingo dela uler daiteke

E.- Hori da asmoa: Nafarroako Gobernuarekin lankidetza-hitzarmen bat egitea, Nasuvinsaren bidez Gobernuak beharrezko neurriak ezar ditzan, interesa duen enpresa bat daukagun heinean segituan kokatu ahal izateko. Hau da, hirigintza-izapideen aurretiazko urrats guztiak eginda egotea, norbaitek interesa duenean bertara joan eta urbanizatu ahal izateko. Helburua urratsak arintzea da eta erakargarriak izatea.

G.- Duela gutxi, hedabideetan jakin dugu Altsasuk 4 milioi eurotik gorako proiektuak aurkeztu dituela TAPen. Itxaropen asko daude?

E.- 2022-2028 aldirako Toki Inbertsioen Planari buruzko Foru Legearen alderdi batzuen mende gaude. Egia da nahiago genukeela legegintzaldi honetan lehenago onartu izan balitz. Aurreko legegintzaldian bigarren urtea onartu zen, eta aukera eman zigun udalei 2017ko hasieran aurkezteko eta 2018an obrak egiten hasteko. Obrak legegintzaldi batean hasi eta gara genitzakeen. Egia da pandemiarekin dena desberdina izan dela. Orain, Foru Gobernuak gehienez 6 hilabeteko epea du eskaerak ebazteko, eta espero dut askoz lehenago jakingo dugula zein eskaera sartu diren, horrela aurrera egiteko. TAP alde batera utzita, azpimarratu behar da aurten Udalak ia milioi bat euroko inbertsioak ezarriko dituela, Udalak oso-osorik finantzatuta. Egoera ekonomiko oso onbideratua dugu, eta 2021eko ekitaldia ixtean superabita izan dugu; horri esker, Udalak osorik finantzatutako inbertsioak egin ahal izango ditugu.

G.- Gaia aldatuz, nola ikusten duzu tokiko merkataritza Altsasun?

E.- Nafarroa osoan bezala, ez gaitezen engaina, saltoki txikiek zailtasunak dituzte mantentzeko. Udalerriaren kokapen geografiko berezia, sektore batzuentzat ona da, baina beste batzuentzat ez hainbeste. Zer gertatzen da saltoki txikiekin? Iruñera edo Gasteizera erosketak saltoki handietan egitera joaten diren biztanleak daudela, eta horrek ez diola gure saltoki txikiei mesederik egiten. Duela 40 urte eta orain zegoen merkataritza txikia konparatzen badugu, askoz gutxiago dugu, beheranzko lerroa oso ongi ikusten da. Argi dago eta pena da. Udal plan berrian saltoki txikiak hartzen ditugu kontuan eta ahal dugun neurrian jendea merkataritza zentro handietara hurbiltzea ekiditen saiatzen gara. Era berean, Merkataritza Erakartzeko eta Antolatzeko Plan bat dugu, Merkataritzako Mahaiak neurriak hartzeko oinarri gisa balio duena, eta bertako kide dira Udala eta Altsasuko Merkatarien Elkartea. Gure merkatari eta ekoizle txikiei lagundu behar diegu, babestu behar ditugu.

G.- Merkataritzaz, industriaz eta beste zerbitzu batzuez hitz egin dugu... Horrek guztiak laguntzen al du Altsasun biztanleria finkatzen?

E.- Altsasuk biztanleriari eusten dio, jaitsiera eta igoera handirik gabe. Mantentzen gara, eta hori ez da gutxi. Hemen udalen jarduerek dute garrantzia, landa ingurunean esan nahi dut, baina dena ez dago gure esku. Iruñean lurralde-kohesioaz hitz egiten denean, elementu batzuek horri eragiten diote, eta ez daude soilik udalen edo eragindako eremuen mende.

G.- Osasuneko Lehen Mailako Arretako arazoez ari zara?

E.- Hori da, Osasuneko Lehen Mailako Arretaren egoera delikatuak hemen eta Nafarroako beste udalerri batzuetan du eragina, eta hori ukaezina da. Hemen oso modu larrian pairatzen ari gara une honetan. Momentu honetan Altsasuko oinarrizko osasun-eremua Nafarroako okerrenetakoa da mediku kopuruari dagokionez. Oso gaizki gaude, eta horrek eragina du lurralde-kohesioan. Lurralde-kohesioaz eta despopulazioaz ari garenean, herritarrentzako funtsezko zerbitzuak ematea oinarri-oinarrizkoa da kohesio hori bermatzeko eta lurraldean biztanleak finkatzeko. Nafarroako Gobernuak berak adierazi digu gaur egun Altsasuko oinarrizko osasun-eremuaren egoera delikatuena dela Foru Erkidego osoan. Alkate naizen aldetik, Altsasu eta bere oinarrizko osasun-eremua osasunaren ikuspegitik estaldura zaileko eremutzat hartzea aldarrikatzen dut. Hala ez bada ere, ez da inoiz izan Osasunari buruzko Foru Legearen arabera, orain arte ez baita arazorik izan, egia da egungo egoerak estaldura zaileko eremutzat hartzera behartzen gaituela. Askotan, herriko jendea Iruñeko larrialdi zerbitzura joaten da urgentziazkoak ez diren kasuetara, baina gure Osasun Zentroan artatuak izatea ezinezkoa denez, Iruñera joan behar izaten dute, eta horrek, jakina, eragina du haien ongizatean eta, azken batean, lehen aipatu dugun lurralde-kohesioan.